4. ปุพฺโพ รสฺโส

เตสฺเวว ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา, เตสุ โย โย ปุพฺโพ, โส โส รสฺสสญฺโญ โหติฯ ยถา อ อิ อุ เอ โอฯ เตสุ ‘สํโยคโต ปุพฺพาว ทิสฺสนฺติ ทฺเว ปนนฺติมา’ต ทสฺเสตุํ ตตฺถ สาธุตฺตา เตสมฺปิ อิธ สงฺคโห, ยถา เอตฺถ เสยฺโย โอฏฺโฐ โสตฺถิฯ รสฺสกาลโยคา ตพฺพนฺตตาย วา รสฺสาฯ รสฺสกาโล นาม อจฺฉราสงฺฆาโต อกฺขินิมฺมิลนสงฺขาโต วา กาโล, เตน เอกมตฺโต รสฺโส, ทฺวิมตฺโต ทีโฆ, อฑฺฒมตฺโต พฺยญฺชโนฯ ฉนฺทสิ ทิยฑฺฒมตฺตมฺปิ รสฺสนฺติ คณฺหนฺติ อาจริยาฯ

5. ปโร ทีโฆ

ออาทีสฺวา+ทิภูเตสุ ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา, เตสุ โย โย ปโร, โส โส ทีฆสญฺโญ โหติฯ ตํ ยถา อา อี อู เอ โอฯ ทีฆกาลโยคา ตพฺพนฺตตาย วา ทีฆาฯ

6. กาทโย พฺยญฺชนา

ออาทีสุ กาทโย นิคฺคหีตปริยนฺตา เตตฺติํส พฺยญฺชนา นาม โหนฺติฯ ยถา ก ข ค ฆ ง, จ ฉ ช ฌ ญ, ฏ ฐ ฑ ฒ ณ, ต ถ ท ธ น, ป ผ พ ภ ม, ย ร ลว ส ห ฬ อํ อิติฯ พฺยญฺชียติ อตฺโถ เอเตหีติ พฺยญฺชนาฯ กการาทีสฺว+กาโร อุจฺจารณตฺโถฯ

‘‘กาทโย’’ติ วตฺตเตฯ

7. ปญฺจปญฺจกา วคฺคา

ออาทีสุ กการาทโย มการนฺตา ปญฺจปญฺจกา วคฺคา นาม โหนฺติฯ ยถา ก ข ค ฆ ง, จ ฉ ช ฌ ญ, ฏ ฐ ฑ ฒ ณ, ต ถ ท ธ น, ป ผ พ ภ ม อิติฯ ปญฺจ ปญฺจ ปริมาณ+เมสํ ปญฺจปญฺจกาฯ วชฺเชนฺติ ยการาทโยติ วคฺคาฯ เต ปน ปฐมกฺขรวเสน กวคฺค+จวคฺคาทิโวหารํ คตา กุสลตฺติกาทโย วิยฯ

8. พินฺทุ นิคฺคหีตํ

อการาทีสฺว+ยํ วณฺโณ พินฺทุมตฺโต, โส นิคฺคหีตสญฺโญ โหติฯ รสฺสสรํ นิสฺสาย คหิต+มุจฺจาริตํ นิคฺคหีตํ, กรณํ นิคฺคเหตฺวา วาฯ

กรณํ นิคฺคเหตฺวาน, มุเขนา+วิวเฏน ยํ;

วุจฺจเต นิคฺคหีตนฺติ, วุตฺตํ พินฺทุ สรานุคํฯ

พหฺวกฺขรสญฺญากรณํ อนฺวตฺถสญฺญตฺถํ, ฌ+ลาทโย ตุ รุฬฺหีสญฺญาฯ

วณฺณา สรา สวณฺณา จ, รสฺสา ทีฆา จ พฺยญฺชนา;

วคฺคา จ นิคฺคหีตนฺติ, โหติ สญฺญาวิธิกฺกโมฯ

(สญฺญาวิธานํฯ)

สนฺธิ วุจฺจเต –

โลก อคฺคปุคฺคโล, ปญฺญา อินฺทฺริยํ, ตีณิ อิมานิ, โน หิ เอตํ, ภิกฺขุนี โอวาโท, มาตุ อุปฏฺฐานํ, สเมตุ อายสฺมา, อภิภู อายตนํ, ธนํ เม อตฺถิ, สพฺเพ เอว, ตโย อสฺสุ ธมฺมา, อสนฺโต เอตฺถ น ทิสฺสนฺติ อิตี+ธ สรสญฺญายํ –